Mal Rejimi Nedir?
Mal rejimi, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri malvarlıklarının paylaşımını düzenleyen hukuk kurallarıdır ve Türk Medeni Kanunu’nda md. 202-281 düzenlenmiştir.
Mal Rejimleri Türleri
Türk Medeni Kanunu’na göre, taraflar arasındaki mal rejimi dört şekilde düzenlenebilir:
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Mal Rejimi):
1 Ocak 2002 tarihinden itibaren yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Eşlerin evlilik süresince edindiği mallar “edinilmiş mal” kabul edilir ve boşanma durumunda eşit olarak paylaşılır.
Kişisel mallar (örneğin, miras ya da bağış yoluyla elde edilen mallar) bu paylaşımın dışında tutulur.
Mal Ayrılığı Rejimi:
Her eşin malvarlığı kendisine aittir ve boşanma durumunda hiçbir paylaşım yapılmaz. Taraflar, noterde düzenlenen bir mal rejimi sözleşmesiyle bu rejimi seçebilir.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi:
Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi temelde eşlerin ayrı malvarlığı değerlerine sahip olması esasına dayanır. Bu rejimde ayrıca “aileye özgülenen mal varlığı” değerlerinden bahsedilmektedir. Eşlerin evlilik süresince edindiği mallar ayrıdır, ancak evliliğin sona ermesi durumunda belirli kurallara göre paylaşım yapılır.
Mal Ortaklığı Rejimi:
Mal ortaklığı rejimi, ortaklık mallarını ve eşlerin kişisel mallarını kapsamaktadır. Eşler tüm malvarlıklarını ortak bir havuzda toplar ve ortak mülkiyet esasına göre paylaşır. Kişisel mallar, özel bir sözleşmeyle bu havuz dışında bırakılabilir. Genel mal ortaklığı rejiminde, eşlerin kişisel malları dışında kalan mallar ile gelirler, ortaklık mallarını oluşturur. Eşler diğer mal rejimlerinin aksine, ortaklık payı üzerinde tek başına tasarruf hakkına sahip değildirler.
Mal Rejimi Sözleşmesi
Taraflar, evlenmeden önce ya da evlendikten sonra her zaman noter huzurunda bir sözleşme yaparak yasal mal rejimi dışında bir rejimi seçebilir.
Boşanma ve Mal Rejimi
Boşanma durumunda yasal mal rejimi uygulanıyorsa:
Eşler, evlilik süresince edindikleri malları eşit şekilde paylaşır. Katkı payı alacağı, denkleştirme ya da değer artış payı gibi hukuki haklar talep edilebilir. Mal rejimi uyuşmazlıklarında, dava genellikle boşanma davasıyla birlikte ya da ayrı bir dava olarak Aile Mahkemelerinde açılır.
Kişisel Mal ve Edinilmiş Mal Kavramları
Türk Medeni Kanunu’nun 220-222. maddelerinde kişisel mal ve edinilmiş mal ayrımı düzenlenmiştir. Bu ayrım, eşler arasındaki mal rejiminde malların paylaşımı açısından önemlidir.
Kişisel Mal Sayılan Haller
TMK madde 220’ye göre kişisel mal sayılan durumlar:
Eşin yalnızca kişisel kullanımına yarayan eşyalar(Örneğin, kıyafetler, kişisel aksesuarlar, takılar)
Evlilikten önce edinilen (taşınır veya taşınmaz) mallar
Eşin evlilik süresince miras veya bağış yoluyla edindiği mallar
Manevi tazminat alacakları ( kişinin şahsına sıkı sıkıya bağlı olduğu için kişisel maldır)
Kişisel malların yerine geçen değerler(Örneğin, miras kalan bir ev satıldığında, elde edilen para da kişisel mal olarak kabul edilir.)
Edinilmiş Mal Sayılan Haller
TMK madde 219’a göre edinilmiş mal sayılan durumlar:
Çalışmanın karşılığı olan kazançlar (Ücret, maaş, prim, ikramiye gibi gelirler)
Sosyal güvenlik ve yardım kurumlarından elde edilen gelirler(Örneğin, emekli maaşı, kıdem tazminatı, işsizlik maaşı)
Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar(Örneğin, iş kazası sonucu alınan maluliyet tazminatları)
Edinilmiş malların gelirleri(Örneğin, eşin maaşıyla alınan bir evin kira gelirleri)
Evlilik süresince edinilen (taşınır ve taşınmaz) malvarlıkları
Kişisel malların gelirleri(Örneğin, miras kalan bir tarlanın evlilik süresince elde ettiği ürün geliri)
Diğer kazanç ve gelirler(Örneğin, yatırımların getirdiği faiz, kar payı gibi gelirler)
Özel Durumlar :
Ziynet eşyanın belli bir cinsiyete özgü olması halinde cinsiyete uygunluğa göre karar verilmesi gerekmektedir. Eğer bu konuda bir tereddüt varsa, bilirkişi incelemesi yapılması gerekmektedir. Bilirkişi incelemesine giden ziynetin her iki cinsiyet için de uygun olduğu belirlenirse, takılan veya verilen eşe ait sayılacaktır. Düğünlerde artık takılar gelin ve damadın üzerine takılmak yerine sandık, torba gibi ortak bir kesede toplanmaktadır. Bu durumda cinsiyete göre nitelik aranarak karar verilmesi gerekmektedir. Bu yönde özellik tespit edilememesi halinde eşya ortak kabul edilecektir. Her somut olayda ayrım yapmak için uzman görüşü ve hukuki destek alınması önerilir.
Bu konuyla yahut ihtiyacınız olan tüm hukuki süreç ve uyuşmazlıklarınızla ilgili olarak bilgi ve hizmet almak için bizimle iletişime geçmeyi unutmayın.
BKY HUKUK