TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI

TÜRK VATANDAŞLIĞININ DOĞUM YOLUYLA KAZANILMASI

*Soybağı Esasına Göre Kazanılması

Türkiye içinde veya dışında Türk vatandaşı ana veya babadan evlilik birliği içinde doğan çocuk Türk vatandaşıdır. Türk vatandaşı ana ve yabancı babadan evlilik birliği dışında doğan çocuk Türk vatandaşıdır. Türk vatandaşı baba ve yabancı anadan evlilik birliği dışında doğan çocuk ise soy bağı kurulmasını sağlayan usul ve esasların yerine getirilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanır.

*Doğum Yeri

Türkiye’de doğan ve yabancı ana ve babasından dolayı doğumla herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan çocuk, doğumdan itibaren Türk vatandaşıdır. Türkiye’de bulunmuş çocuk aksi sabit olmadıkça Türkiye’de doğmuş sayılır.

Takdir yetkisinde uygulanacak ilke ve esasları içişleri bakanlığı belirlemektedir ama takdir yetkisi her durumda iç işleri bakanlığında değildir. Bazı hallerde takdir yetkisinin Cumhurbaşkanı’ndadır.

Cumhurbaşkanının istisnai yolla Türk vatandaşlığının kazanılmasında ve ikamet şartlı yeniden kazanılmasında , TVK 34 uyarına vatandaşlığın kazanılmasında yetkili makam Cumhurbaşkanıdır.

Takdir yetki hukuka uygun sınırlar içerisinde kullanılma ve hukuka uygun olmayan uygulamalar bakımından geliştirilmemelidir.
Mahkemeler takdir yetkisinin hukuka uygunluk denetimini yaparlar ama yerindelik denetimi yapamazlar. Gerçekten de Anayasa madde 125’te açıkça bu belirtilmiştir.

TC Anayasası Madde 125
Yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz. Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez.

Danıştay’ın çeşitli zamanlarda verdiği kararlardan idarenin vatandaş hukuku alanındaki takdir yetkisinin, devletin genel güvenliği, uzun vadeli iç ve dış milli politikaları ve siyasi çıkarları doğrultusunda kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bir Danıştay kararında ” uygulanan genel milli politika icabı Batı Trakya Türklerinin vatandaşlığa alınmasını çok özel sebepler dışında kabul edilmeyeceğini” belirtilmektedir. Buradaki yegane amaç Türkiye dışındaki Türk soyunu ve nüfusunu korumaktır.

TÜRK VATANDAŞLIĞINI GENEL OLARAK KAZANMA
Türk vatandaşlığının yetkili makam kararı ile kazanılmasının olağan yolu, adî telsik kavramıyla da ifade edilen genel yoldur. Zira vatandaşlığın yetkili makam kararı ile kazanılmasında esas alınan TVK’daki diğer yollar, yabancının belirli özelliklere sahip olması ihtimallerinde uygulama bulmaktadır. Türk vatandaşlığına daha önce hiç hak kazanmamış ve Türk vatandaşlığını diğer yollarla kazanma şartlarını taşımayan bir yabancı, vatandaşlık başvurusunu kural olarak genel yoldan yapabilir.

Vatandaşlığın yetkili makam kararıyla genel yoldan kazanılması çerçevesinde, yabancının TVK md. 11’de aranan şartları başvuru tarihinde sağlaması gerekmektedir. Bununla birlikte, söz konusu şartların mevcudiyeti, yabancının Türk vatandaşlığına mutlak surette alınacağı anlamına gelmez. Nitekim TVK md. 10’da Türk vatandaşlığının kazanılmasında kanunda aranan şartları taşımanın, vatandaşlığın kazanılmasında kişiye mutlak bir hak sağlamayacağı hükme bağlanmıştır. Bu bakımdan, bir yabancının yetkili makam kararıyla genel yoldan vatandaşlık kazanması, kanunî şartların varlığının Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu tarafından tespitinden sonra yetkili makamın takdiri ile mümkün olabilecektir.

Başvuru için aranan şartlar
MADDE 11 – (1) Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda;
a) Kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne
sahip olmak,
b) Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmek,
c) Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmek,
ç) Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak,
d) İyi ahlak sahibi olmak,
e) Yeteri kadar Türkçe konuşabilmek,
f) Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak
gelire veya mesleğe sahip olmak,
g) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak,
şartları aranır.

İSTİSNAİ OLARAK KAZANMA

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesinde sayılan hallerde yabancılar mili güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, genel olarak Türk vatandaşlığının kazanılmasında aranılan diğer şartlara bakılmaksızın Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabilirler.

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesi uyarınca: Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler.
4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.
Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler.

EVLAT EDİNME YOLUYLA KAZANMA

Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan yabancı kişi; milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla, Türk vatandaşlığını kazanabilir.

Başvuru Makamı ve Usul
Başvurular yurt içinde yerleşim yerinin bulunduğu valiliğe, yurt dışında ise dış temsilciliklere bizzat veya bu hakkın kullanılmasına ilişkin özel vekâletname ile yapılır. Posta yoluyla yapılan müracaatlar kabul edilmez.

EVLENME YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞINA KAZANILMASI

Bir Türk vatandaşı ile evlilik, doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz. En az üç yıldan beri bir Türk vatandaşı ile evli olan ve evliliği devam eden yabancılar Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvurabilirler. Başvuru tarihinden sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde aile birliği içinde yaşama şartı aranmaz. Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancılar evlenmenin butlanına karar verilmesi halinde evlenmede iyi niyetli iseler Türk vatandaşlığını muhafaza ederler. Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancının evliliğinin butlanına karar verilmesi halinde, Türk vatandaşlığını muhafaza edip etmeyeceği konusu Valilik aracılığıyla Bakanlıktan sorulur.

5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 16’ncı maddesi uyarınca:
Bir Türk vatandaşı ile evlenme doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz. Ancak bir Türk vatandaşı ile en az üç yıldan beri evli olan ve evliliği devam eden yabancılar Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilir. Başvuru sahiplerinde;
Aile birliği içinde yaşama,
Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama,
Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartları aranır.
Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde birinci fıkranın (a) bendindeki şart aranmaz.
Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancılar evlenmenin butlanına karar verilmesi halinde evlenmede iyi niyetli iseler Türk vatandaşlığını muhafaza ederler.

İKAMET ŞARTI ARANMAKSIZIN YENİDEN TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI

Millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla, Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden, Ana veya babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklardan ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde seçme hakkını kullanmayan, Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca Türk vatandaşlığını kaybetmiş,
kişiler Türkiye’de ikamet etme süresine bakılmaksızın, Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler.

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 13 üncü maddesi uyarınca:

Millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla aşağıda belirtilen kişiler Türkiye’de ikamet etme süresine bakılmaksızın, Türk vatandaşlığını Bakanlık kararıyla yeniden kazanabilirler.
Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler.
Ana veya babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybedenlerden 21 inci maddede öngörülen süre içerisinde seçme hakkını kullanmayanlar.
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 43 üncü maddesi uyarınca:

Mülga 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 25 inci maddesinin (a), (ç), (d) ve e bentleri uyarınca Türk vatandaşlığını kaybetmiş olan kişiler başvurmaları halinde, millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlar Kurulu kararı ile yeniden Türk vatandaşlığına alınabilirler.

İKAMET ŞARTINA BAĞLI OLARAK YENİDEN TÜRK VATANDAŞLIĞINA KAZANILMASI

5901 sayılı Kanuna göre Türk vatandaşlığı kaybettirilenler ile seçme hakkını kullanmak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler, millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmaması ve Türkiye’de üç yıl ikamet etmek şartıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler.

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 14 üncü maddesi uyarınca:

29 uncu madde uyarınca Türk vatandaşlığı kaybettirilenler Bakanlar Kurulu kararıyla, 34 üncü madde uyarınca Türk vatandaşlığını kaybedenler Bakanlık kararıyla, millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmaması ve Türkiye’de üç yıl ikamet etmek şartıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilirler.

Bu konuyla yahut ihtiyacınız olan tüm hukuki süreç ve uyuşmazlıklarınızla ilgili olarak bilgi ve hizmet almak için bizimle iletişime geçmeyi unutmayın.

BKY HUKUK